” ถ้าจะเพาะเห็ดโคน ก็ต้องเลี้ยงปลวกด้วย ”
เห็ดปลวกหรือเห็ดโคน เป็นเห็ดที่เติบโตในธรรมชาติ ความชื้นและอุณหภูมิที่พอเหมาะ และเนื่องจากจอมปลวกเป็นแหล่งที่มีความชุ่มชื้นที่เหมาะสม เมื่อฝนตกทำให้ปลวกทำการอพยพออกจากรังเดิม ก็จะปรากฎตุ่มดอกเห็ดเล็ก ทำให้เห็ดที่โตจากจอมปลวกนั้น เป็นดอกเห็ดที่มีคุณภาพ ความชุ่มชื้นสูง
โดยปกติแล้ว เห็นโคน ค่อนข้างหายากและมีราคาสูงมาก เพราะจะออกผลผลิตให้ทานปีละครั้ง จะมีรสชาติหวานอร่อยกว่า เห็ดอื่นๆ ปรุงง่ายเพียงต้มกับเกลือก็ได้น้ำต้มเห็ดรสหวานตามธรรมชาติ นอกจากนำไปต้มกับน้ำเกลือแล้วเราอาจนำเห็ดโคนไปประกอบอาหารที่หลากหลาย
วัฏจักรชีวิตของปลวก ที่ทำให้เกิด “เห็ดโคน”
เห็ดปลวกหรือเห็ดโคน เป็นเห็ดที่เติบโตในธรรมชาติ ความชื้นและอุณหภูมิที่พอเหมาะ และเนื่องจากจอมปลวกเป็นแหล่งที่มีความชุ่มชื้นที่เหมาะสม เมื่อฝนตกทำให้ปลวกทำการอพยพออกจากรังเดิม ก็จะปรากฎตุ่มดอกเห็ดเล็ก ทำให้เห็ดที่โตจากจอมปลวกนั้น เป็นดอกเห็ดที่มีคุณภาพ ความชุ่มชื้นสูง
โดยปกติแล้ว เห็นโคน ค่อนข้างหายากและมีราคาสูงมาก เพราะจะออกผลผลิตให้ทานปีละครั้ง จะมีรสชาติหวานอร่อยกว่า เห็ดอื่นๆ ปรุงง่ายเพียงต้มกับเกลือก็ได้น้ำต้มเห็ดรสหวานตามธรรมชาติ นอกจากนำไปต้มกับน้ำเกลือแล้วเราอาจนำเห็ดโคนไปประกอบอาหารที่หลากหลาย
วัฏจักรชีวิตของปลวก ที่ทำให้เกิด “เห็ดโคน”
ภายในรังปลวก จะมีสวนเห็ด ซึ่งเป็นที่ๆปลวกขับถ่ายเนื้อไม้เศษซากเซลลูโลส ซึ่งผ่านกระบวนการเคี้ยวและการย่อยสลายไปเพียงบางส่วนในลำไส้ของปลวก สวนเห็ดจะชุ่มไปด้วยความเปียกชื้นที่สูงมาก มีเส้นใยสีขาวของเห็ดราเจริญเติบโต นั้นคือ เส้นใยของเชื้อเห็ดราหลายชนิด รวมถึงเชื้อเห็ดโคนด้วย ที่ปลวกนำมาเพาะเลี้ยง ปลวกจะกินตุ่มเห็ด และเส้นใยเห็ดราบนสวนเห็ดนี้เป็นอาหาร ดังนั้นในสภาวะปกติปลวกจำนวนมหาศาลภายในรังจะกินเห็ดรา บนสวนเห็ดจนไม่มีโอกาสที่ตุ่มเห็ดจะเจริญเติบโตกลายเป็นไปดอกเห็ดได้ทันเลย
เมื่ออากาศอบอ้าวและร้อนจัด ฝนตกหนักพื้นดินเปียกชุ่มและอ่อนตัว มันเป็นฤดูอพยพย้ายรังของปลวกวรรณะสืบพันธุ์จำนวนมากนับแสนนับล้านตัว กลายร่างเป็นแมลงเม่าโบยบินออกไปจากรังปลวก ประชากรปลวกภายในรังลดจำนวนลงอย่างรวดเร็ว ปลวกที่เหลือกินเชื้อเห็ดราไม่ทัน ตุ่มเห็ดภายในรังปลวกจึงมีโอกาส เจริญเติบโตงอกทะลุขึ้นมาเหนือพื้นดินที่อ่อนนุ่ม และชื้นแฉะ เมื่อดอกเห็ดโคนบานเหนือพื้นดินมันจะปลดปล่อยสปอร์ขนาดเล็กๆ ฟุ้งกระจายไปทั่วบริเวณ ไกลออกไป ปลิวตกลงบนซากใบไม้ เนื้อไม้ผุๆ แมลงเม่าเจ้าชาย และเจ้าหญิงที่เพิ่งสลัดปีกและจับคู่ผสมพันธุ์กันสร้างอาณาจักรใหม่ที่เกิดบนดินเปียกแฉะ อาณาจักรแรกเริ่มที่มีขนาดเพียงไม่กี่ตารางเซ็นติเมตร มันจะเริ่มออกหาอาหารไปคาบเศษซากใบไม้ ซากเนื้อไม้ซึ่งก็จะมีสปอร์ของเห็ดโคนปะปนติดอยู่ด้วย นำกลับมาสร้างเป็นสวนเห็ดขนาดเล็กๆ เพาะเลี้ยงเห็ด และแพร่พันธุ์เพิ่มประชากรปลวก ขยายอาณาจักรให้ใหญ่โตเป็นจอมปลวก วนเวียนเป็นวัฏจักรไปไม่มีจบสิ้น จำนวนจอมปลวกจึงทวีเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าไม่มีศัตรูที่น่ากลัวอย่างมนุษย์ไปรุกรานมัน
ในธรรมชาติมีปลวกอยู่หลายชนิด แต่ปลวกที่มีเห็ดโคนเกิดรอบๆ ดอกเห็ดมีขนาดใหญ่ จึงเลือกใช้จาวปลวกจากจอมปลวกชนิดนี้ เพื่อนำจาวปลวกมาทำน้ำจุลินทรีย์ โดยใช้เสียมหรือจอบขุดเบาๆ ไม่ต้องลึกมาก จะเจอจาวปลวกอยู่จำนวนมาก เก็บมาแค่เล็กน้อย ไม่จำเป็นต้องทำลายจอมปลวกทั้งหมด
วิธีทำ
-จาวปลวกเล็กน้อยประมาณหนึ่งกำมือ ต่อ ข้าวสวย 1 กิโลกรัม
-นำมาคลุกเคล้าผสมให้เข้ากัน
-เติมน้ำเปล่าลงไปอีก 20 ลิตร ตามหลักวิทยาศาสตร์ ปลวกย่อยเซลลูโลสเองไม่ได้ ต้องอาศัยโปรโตซัว และเชื้อราช่วย เราก็ประยุกต์ขยายเชื้อเหล่านั้นมาช่วยย่อยเศษใบไม้ใบหญ้าให้มันสลายตัวเร็วขึ้นหมักไว้ 7 วัน จุลินทรีย์โปรโตซัวจะขยายตัวเป็นฝ้าสีขาว
การนำไปใช้
1. ใช้จุลินทรีย์จาวปลวกเอาใส่นา รดผัก ผลไม้ ให้ผสมน้ำให้ไก่กิน ก็ได้ผลดีคับ บางคนเอาไปรดบนโคนตันไม้ ก็จะเกิดเห็ดโคนขึ้นมา
2. ใช้อัตราส่วนประมาณ 1 ลิตร /น้ำ 10 ลิตรใช้ฉีดพ่นเพื่อย่อยสลายเศษวัชพืช (หมักทำปุ๋ยหมัก) หรือย่อยสลายตอซังข้าวก่อนทำการไถประมาณ 7 วัน หลังจากนั้นไถกลบ และหากจะนำไปรดโคนต้นเพื่อบำรุงพืชผลอื่นๆก็ได้เช่นกัน ในอัตราส่วนข้างต้น ไม่ตายตัวสามารถปรับได้ตามความเหมาะสมกับการใช้งาน
การเพาะปลูกเห็ดโคนจากจุลินทรีย์ปลวก
การทำน้ำจุลินทรีย์ปลวก นำจาวปลวกเล็กน้อยประมาณหนึ่งกำมือ ต่อ ข้าวสุก 1 กิโลกรัม หรือ (จาวปลวก 1 กิโลกรัม ต่อข้าวเหนียวนึ่งหรือข้าวสุก 1 กิโลกรัม) นำมาคลุกเคล้าผสมให้เข้ากัน แล้วเติมน้ำเปล่าลงไปอีก 20 ลิตร หมักไว้ในถังปิดฝาให้สนิท วางในที่ร่มทิ้งไว้ 7 วัน จนเกิดฝ้าขาวขึ้นมาเต็ม จึงนำไปใช้ได้
จากนั้นนำน้ำจุลินทรีย์จาวปลวกที่ได้คนให้เป็นเนื้อเดียวกัน แล้วนำไปราดที่จอมปลวก และคลุมด้วยฟางข้าวหรือใบไม้ รดน้ำพอชื้น ประมาณ 10 วัน ก็จะมีเห็ดโคนขึ้นมา ก็สามารถนำไปประกอบอาหารที่เป็นเห็ดโคนธรรมชาติไร้สารเคมี
อบคุณที่มา เกษตรอินเตอร์เชียงใหม่
เมื่ออากาศอบอ้าวและร้อนจัด ฝนตกหนักพื้นดินเปียกชุ่มและอ่อนตัว มันเป็นฤดูอพยพย้ายรังของปลวกวรรณะสืบพันธุ์จำนวนมากนับแสนนับล้านตัว กลายร่างเป็นแมลงเม่าโบยบินออกไปจากรังปลวก ประชากรปลวกภายในรังลดจำนวนลงอย่างรวดเร็ว ปลวกที่เหลือกินเชื้อเห็ดราไม่ทัน ตุ่มเห็ดภายในรังปลวกจึงมีโอกาส เจริญเติบโตงอกทะลุขึ้นมาเหนือพื้นดินที่อ่อนนุ่ม และชื้นแฉะ เมื่อดอกเห็ดโคนบานเหนือพื้นดินมันจะปลดปล่อยสปอร์ขนาดเล็กๆ ฟุ้งกระจายไปทั่วบริเวณ ไกลออกไป ปลิวตกลงบนซากใบไม้ เนื้อไม้ผุๆ แมลงเม่าเจ้าชาย และเจ้าหญิงที่เพิ่งสลัดปีกและจับคู่ผสมพันธุ์กันสร้างอาณาจักรใหม่ที่เกิดบนดินเปียกแฉะ อาณาจักรแรกเริ่มที่มีขนาดเพียงไม่กี่ตารางเซ็นติเมตร มันจะเริ่มออกหาอาหารไปคาบเศษซากใบไม้ ซากเนื้อไม้ซึ่งก็จะมีสปอร์ของเห็ดโคนปะปนติดอยู่ด้วย นำกลับมาสร้างเป็นสวนเห็ดขนาดเล็กๆ เพาะเลี้ยงเห็ด และแพร่พันธุ์เพิ่มประชากรปลวก ขยายอาณาจักรให้ใหญ่โตเป็นจอมปลวก วนเวียนเป็นวัฏจักรไปไม่มีจบสิ้น จำนวนจอมปลวกจึงทวีเพิ่มมากขึ้นเรื่อยๆ ถ้าไม่มีศัตรูที่น่ากลัวอย่างมนุษย์ไปรุกรานมัน
ในธรรมชาติมีปลวกอยู่หลายชนิด แต่ปลวกที่มีเห็ดโคนเกิดรอบๆ ดอกเห็ดมีขนาดใหญ่ จึงเลือกใช้จาวปลวกจากจอมปลวกชนิดนี้ เพื่อนำจาวปลวกมาทำน้ำจุลินทรีย์ โดยใช้เสียมหรือจอบขุดเบาๆ ไม่ต้องลึกมาก จะเจอจาวปลวกอยู่จำนวนมาก เก็บมาแค่เล็กน้อย ไม่จำเป็นต้องทำลายจอมปลวกทั้งหมด
วิธีทำ
-จาวปลวกเล็กน้อยประมาณหนึ่งกำมือ ต่อ ข้าวสวย 1 กิโลกรัม
-นำมาคลุกเคล้าผสมให้เข้ากัน
-เติมน้ำเปล่าลงไปอีก 20 ลิตร ตามหลักวิทยาศาสตร์ ปลวกย่อยเซลลูโลสเองไม่ได้ ต้องอาศัยโปรโตซัว และเชื้อราช่วย เราก็ประยุกต์ขยายเชื้อเหล่านั้นมาช่วยย่อยเศษใบไม้ใบหญ้าให้มันสลายตัวเร็วขึ้นหมักไว้ 7 วัน จุลินทรีย์โปรโตซัวจะขยายตัวเป็นฝ้าสีขาว
การนำไปใช้
1. ใช้จุลินทรีย์จาวปลวกเอาใส่นา รดผัก ผลไม้ ให้ผสมน้ำให้ไก่กิน ก็ได้ผลดีคับ บางคนเอาไปรดบนโคนตันไม้ ก็จะเกิดเห็ดโคนขึ้นมา
2. ใช้อัตราส่วนประมาณ 1 ลิตร /น้ำ 10 ลิตรใช้ฉีดพ่นเพื่อย่อยสลายเศษวัชพืช (หมักทำปุ๋ยหมัก) หรือย่อยสลายตอซังข้าวก่อนทำการไถประมาณ 7 วัน หลังจากนั้นไถกลบ และหากจะนำไปรดโคนต้นเพื่อบำรุงพืชผลอื่นๆก็ได้เช่นกัน ในอัตราส่วนข้างต้น ไม่ตายตัวสามารถปรับได้ตามความเหมาะสมกับการใช้งาน
การเพาะปลูกเห็ดโคนจากจุลินทรีย์ปลวก
การทำน้ำจุลินทรีย์ปลวก นำจาวปลวกเล็กน้อยประมาณหนึ่งกำมือ ต่อ ข้าวสุก 1 กิโลกรัม หรือ (จาวปลวก 1 กิโลกรัม ต่อข้าวเหนียวนึ่งหรือข้าวสุก 1 กิโลกรัม) นำมาคลุกเคล้าผสมให้เข้ากัน แล้วเติมน้ำเปล่าลงไปอีก 20 ลิตร หมักไว้ในถังปิดฝาให้สนิท วางในที่ร่มทิ้งไว้ 7 วัน จนเกิดฝ้าขาวขึ้นมาเต็ม จึงนำไปใช้ได้
จากนั้นนำน้ำจุลินทรีย์จาวปลวกที่ได้คนให้เป็นเนื้อเดียวกัน แล้วนำไปราดที่จอมปลวก และคลุมด้วยฟางข้าวหรือใบไม้ รดน้ำพอชื้น ประมาณ 10 วัน ก็จะมีเห็ดโคนขึ้นมา ก็สามารถนำไปประกอบอาหารที่เป็นเห็ดโคนธรรมชาติไร้สารเคมี
อบคุณที่มา เกษตรอินเตอร์เชียงใหม่
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น